نقد و بررسی مستند سیاره زمین | بهترین مستند طبیعت تمام ادوار و شاهکاری از دیوید آتن برو

رویداد۲۴| مازیار وکیلی: اغراق نیست اگر ریچارد آتن برو را بهترین مستندساز طبیعت تمام تاریخ بدانیم. جایگاه او برای طبیعت هم پای جایگاه جان فورد برای آمریکا است. بدون آتن برو دانش ما درباره سیاره‌ای که روی آن زندگی می‌کنیم به این حد نمی‌رسید. حقیقت امر این است که آتن برو با تلاش فراوان و بدون این که لحظه‌ای از انجام فعالیت‌های خود در جایگاه مستندساز خسته شود دانش عمومی مردم جهان را از سیاره زمین بالا برد و باعث شد ما به عنوان ساکنان زمین نگاه متفاوتی به این سیاره که خانه همه ماست داشته باشیم. اما درباره آتن برو ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود. یعنی او فقط یک مستندساز بزرگ نیست. او تنها کسی است که توانست واقعیت را بدون این که در آن دستکاری کند دراماتیزه نماید. او از حقایق جاری در طبیعت و حیات وحش داستان‌های شگفت انگیزی بیرون کشید که هر کدام از آن‌ها به اندازه داستان‌های بهترین فیلم‌های سینمایی دراماتیک و جذاب بودند. این توانایی آتن برو در کنار استفاده درست و حیرت انگیز او از تکنولوژی برای ثبت دقیق وقایع طبیعی از او مستندسازی ساخت که قابل قیاس با هیچ یک از مستندسازان طبیعی جهان نیست. به بیان ساده‌تر آتن برو یک متر و معیار است نه تنها برای کسانی که طبیعت را دوست دارند، بلکه یک متر و معیار برای عشاق سینما به مثابه یک فرم هنری هم هست.

دیوید آتن برو کیست؟

دیوید آتن برو در سال ۱۹۲۶ در لندن متولد شد. او مدرک کارشناسی خود را در رشته جانورشناسی گرفت. او دانش آموخته مدرسه اقتصادی سیاسی لندن هم هست. آتن برو کار مستندسازی طبیعی را از سال ۱۶۵۴ در بی بی سی آغاز کرد. او تا به امروز مستندهای فراوان و بسیار مشهوری مانند زندگی، سیاره زمین، سیاره آبی و شکارچی را ساخته است.

او به خاطر ساخت این مستندها جوایز و نشان‌های افتخاری زیادی کسب کرده است. او تنها کسی است که به خاطر مستندهایش در تمام رده‌ها جایزه بفتا را به دست آورده است. او برای مستندسازی در تلویزیون‌های سیاه و سفید، رنگی، اچ دی و سه بعدی برنده جایزه بفتا شده است. او هم چنین به خاطر فعالیت‌هایش از ملکه انگلستان نشان شوالیه را دریافت کرده و مفتخر به لقب سِر شده است. او عضو انجمن سلطنتی جغرافیای بریتانیا است. آتن برو مدتی هم به عنوان مدیر ارشد، مدیر کنترل و مدیر برنامه ریزی بی بی سی در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ فعالیت کرده است. آتن برو در سال ۲۰۲۲ به خاطر فعالیت‌‌ها و تلاش‌هایش برای آن چه در زندگی طبیعی ما می‌گذرد از سوی سازمان ملل به عنوان پرچمدار زمین انتخاب شد. دیوید آتن برو برادر ریچارد آتن برو کارگردان و بازیگر مشهور انگلیسی که فیلم گاندی را ساخته هم هست. 

مستند سیاره زمین درباره چیست؟

مستند سیاره زمین بزرگ‌ترین و جاه طلبانه‌ترین پروژه دیوید آتن برو بود. ساخت این مستند بیش از پنج سال زمان برد و در قالب اچ دی تهیه و تولید شد. این مستند در سال ۲۰۰۶ از شبکه بی بی سی وان تولید و پخش شد. سال بعد شبکه دیسکاوری آمریکا آن را پخش کرد. گفتار متن این مستند برای شبکه دیسکاوری را سیگورنی ویور بازیگر مشهور سری فیلم‌های بیگانه خواند. هر قسمت مستند سیاره زمین ۵۰ دقیقه است و ۱۰ دقیقه هم به پشت صحنه چگونگی ساخت این مستند اختصاص دارد.

آتن برو مستند سیاره زمین را با این گفته‌ها آغاز کرد: «صد سال پیش، یک و نیم میلیارد نفر روی زمین زندگی می‌کردند. اکنون، بیش از شش میلیارد نفر سیارهٔ شکنندهٔ ما را اشغال کرده‌اند. اما با این حال، هنوز جاهایی هستند که توسط بشر دست‌نخورده مانده‌اند. این مجموعه شما را به سرزمین‌های تازه‌ای می‌برد و سیاره‌ای را همراه حیات‌وحش آن به شما نشان می‌دهد که تاکنون ندیده‌اید.» مستند سیاره زمین شامل یازده بخش است که تمام عناصر طبیعی و حیات وحش سراسر زمین را در برمی‌گیرد. بخش اول با نام از قطب تا قطب یک شمای کلی از مضمون این مستند به تماشاگر ارائه می‌کند. ده بخش بعدی مستند آتن برو شامل کوه‌ها، آب شیرین، غارها، بیابان‌ها، دنیاهای یخی، جلگه‌های پهناور، جنگل‌ها، دریاهای کم عمق، جنگل‌های فصلی و اعماق اُقیانوس می‌شود. آتن برو در هر قسمت این مجموعه شرح دقیقی از وضعیت و کارکرد این عناصر طبیعی به تماشاگر می‌دهد و با جزئیات شگفت انگیزی اهمیت آن‌ها را به تماشاگر گوشزد می‌کند. عظمت کار آتن برو در این مستند به حدی بود که در نظرسنجی‌های مختلفی که صورت گرفته از سیاره زمین به عنوان بهترین مستند طبیعت تمام ادوار یاد شده است. این مستند توانست جوایز معتبر امی، پیبادی و بفتا را کسب کند.